جدول استاندارد شدت روشنایی در محل های مختلف

روشنایی مناسب نقش بسیار مهمی در زندگی انسان ایفا می کند. نه تنها به ما کمک می کند تا محیط اطراف خود را ببینیم، بلکه بر خلق و خو، بهره وری و حتی سلامتی ما نیز تأثیر می گذارد. به همین دلیل، تعیین استاندارد شدت روشنایی مناسب برای مکان های مختلف از اهمیت بالایی برخوردار است. به طور مثال در محیطی مثل بزرگراه میزان استاندارد روشنایی  حداکثر 30 لوکس بوده و برای اتاق خواب این میزان حداکثر 150 است. در این گزارش، به بررسی جدول استاندارد شدت روشنایی در محل های مختلف می پردازیم و عوامل مؤثر در تعیین این استانداردها را نیز بررسی می کنیم.

لوکس چیست و چگونه اندازه گیری می شود؟

لوکس واحد اندازه گیری شدت روشنایی می باشد که به میزان نوری که بر روی یک سطح می تابد، اشاره دارد. به عبارت دیگر، لوکس نشان می دهد که چقدر نور در یک مکان وجود دارد. برای اندازه گیری شدت روشنایی از دستگاهی به نام لوکس متر استفاده می شود.

در علم روشنایی، لوکس به عنوان واحد استاندارد شدت روشنایی تعریف می شود و از تقسیم شار نوری (لومن) بر مساحت سطح (متر مربع) به دست می آید. به عبارت دیگر، هر لوکس برابر است با یک لومن نور که بر روی یک متر مربع از سطح تابیده می شود.

تولیدات با کیفیت بهترین تولید کننده صنایع روشنایی سبب می شود تا لوکس بهتری را تجربه کنید. به علاوه میزان روشنایی مورد نیاز برای یک فضا، به طور مستقیم با ابعاد آن فضا مرتبط است. به عنوان مثال، اگر یک اتاق 10 متری با 10000 لومن نور روشن شود، میزان روشنایی آن 1000 لوکس خواهد بود. اما اگر همان مقدار نور در یک اتاق 100 متری منتشر شود، میزان روشنایی تنها 100 لوکس خواهد بود. این امر نشان می دهد که هرچه فضای بزرگتر باشد، برای رسیدن به میزان روشنایی مطلوب، به نور کمتری نیاز می باشد.

عوامل مؤثر در تعیین استاندارد شدت روشنایی

عوامل مختلفی در تعیین استاندارد شدت روشنایی برای مکان های مختلف مؤثر هستند، از جمله:

• نوع فعالیت: نوع فعالیتی که در یک مکان انجام می شود، تاثیر زیادی در میزان روشنایی مورد نیاز دارد. برای مثال، مکان هایی که نیاز به دقت و تمرکز بالا دارند، مانند اتاق های عمل یا کارگاه های صنعتی، به روشنایی بیشتری نسبت به مکان های عمومی مانند راهروها و پارکینگ ها نیاز دارند.
• سن افراد: افراد مسن به نور بیشتری نسبت به افراد جوان نیاز دارند.
• رنگ سطوح: رنگ سطوح نیز بر میزان روشنایی مورد نیاز تأثیر دارد. سطوح روشن تر نور بیشتری را منعکس می کنند و در نتیجه به روشنایی کمتری نیاز دارند.
• ارتفاع سقف: هرچه ارتفاع سقف بیشتر باشد، به نور بیشتری برای روشنایی فضا نیاز است.

استاندارد شدت روشنایی اتاق خواب

نیازهای روشنایی برای هر اتاق در خانه متفاوت است. به عنوان مثال، اتاق خواب در مقایسه با آشپزخانه به نور بسیار کمتری نیاز دارد. اگر اتاق خواب همان مقدار نور آشپزخانه را دریافت کند، احتمالاً فرد خواب خوبی نخواهد داشت. بنابراین، هنگام انتخاب وسایل روشنایی برای چنین فضایی، باید میزان لوکس بین 60 تا 150 را در نظر بگیرید.

استاندارد شدت روشنایی پارکینگ

یکی دیگر از فضاهایی که نیاز به نور کافی در شب دارد، پارکینگ می باشد. همانطور که قبلا ذکر شد، مقدار نور مورد نیاز برای هر منطقه به عواملی مانند نحوه استفاده از آن بستگی دارد. هدف اصلی از نورپردازی پارکینگ، ارائه نور کافی برای رانندگان برای دیدن است. با این حال، از آنجا که اتومبیل ها معمولاً در پارکینگ ها با سرعت کم حرکت می کنند، نیازی به ارائه همان مقدار نوری که در خیابان های اصلی لازم است، نیست. استانداردهای فعلی نشان می دهد که 5 تا 10 لوکس نور برای پارکینگ ها کافی می باشد.

برای خرید و انتخاب بهترین سیستم روشنایی برای پارکینگ خود، توصیه می شود که از بهترین تولید کننده صنایع روشنایی خرید کنید. یک تولید کننده خوب، محصولاتی با کیفیت بالا، مطابق با استانداردهای روز دنیا و با طول عمر بالا ارائه می دهد. همچنین، این تولیدکنندگان معمولاً مشاوره های تخصصی در زمینه نورپردازی ارائه می دهند تا مشتریان بتوانند بهترین انتخاب را برای فضای مورد نظر خود داشته باشند.

استاندارد شدت روشنایی محیط کار

هر فضای کاری، بسته به نوع فعالیتی که در آن انجام می شود، به میزان روشنایی متفاوتی نیاز دارد. برای مثال، فضاهایی مانند راهروها، آسانسورها و انبارها که تردد در آن ها کم می باشد و نیاز به دقت زیادی در انجام کارها نیست، به نور زیادی احتیاج ندارند و حدود 100 تا 150 لوکس روشنایی برای آن ها کافی است.

در مقابل، فضاهایی که برای انجام امور اداری معمولی مورد استفاده قرار می گیرند، به نور بیشتری نیاز دارند. میزان روشنایی استاندارد برای این فضاها حدود 500 لوکس است. اگر شدت نور از این حد بیشتر باشد، می تواند باعث خستگی چشم و کاهش بازدهی کارکنان شود.

نکته مهم دیگر آنکه همه محیط های کاری، اداری نیستند. در محیط هایی که کارهای تعمیراتی و مکانیکی انجام می شود، به دلیل نیاز به دقت بیشتر در انجام کارها، شدت نور مورد نیاز بیشتر از فضاهای اداری می باشد. معمولا میزان استاندارد روشنایی برای این فضاها بین 750 تا 1000 لوکس در نظر گرفته می شود. در برخی کارگاه های تخصصی مانند کارگاه های الکترونیکی که نیاز به دقت بسیار بالایی در انجام کارها است، این میزان حتی می تواند تا 2000 لوکس نیز افزایش یابد.

به طور کلی، می توان گفت که میزان روشنایی مورد نیاز برای هر فضای کاری، به نوع فعالیت هایی که در آن انجام می شود، بستگی دارد. رعایت استانداردهای روشنایی در محیط های کاری، علاوه بر افزایش بازدهی کارکنان، می تواند از خستگی چشم و سایر مشکلات جسمی نیز جلوگیری کند.

استاندارد شدت روشنایی سالن ورزشی

میزان روشنایی مورد نیاز برای فضاهای ورزشی، با سایر مکان ها تفاوت دارد. به عنوان مثال، نور کم تا متوسط برای راهروها کافیست، اما سالن های ورزشی به نور بسیار بیشتری برای انجام مطلوب فعالیت های ورزشی نیاز دارند.

به همین دلیل، استاندارد روشنایی سالن های ورزشی معمولا بین 300 تا 500 لوکس تعیین می شود. نکته مهم دیگر در نورپردازی این فضاها، زاویه تابش نور است. چراغ ها باید به گونه ای نصب شوند که کمترین سایه ممکن را ایجاد کنند.

استاندارد شدت روشنایی محیط های صنعتی

در محیط های صنعتی، علاوه بر تامین روشنایی کافی، توزیع یکنواخت نور نیز از اهمیت بالایی برخوردار می باشد. این امر به کاهش خستگی چشم کارکنان کمک کرده و از بروز حوادث ناشی از کمبود نور جلوگیری می کند. میزان نور مورد نیاز در کارگاه های صنعتی، بسته به نوع فعالیت و دقت مورد نیاز، متفاوت است. با این حال، طبق استانداردهای موجود، روشنایی بین ۴۰۰ تا ۷۰۰ لوکس برای چنین فضاهایی توصیه می شود. در صورت نیاز به دقت بیشتر در انجام کارها، می توان از شدت نور بالاتری استفاده کرد.

استاندارد شدت روشنایی معابر

شدت نور بهینه برای خیابان ها و جاده ها با در نظر گرفتن عوامل مختلف تعیین می شود. به طور معمول، استانداردهای بین المللی در این زمینه وجود دارد که برای هر خیابان با توجه به عملکرد آن متفاوت است. در زیر به بررسی هر یک از آنها می پردازیم:

استاندارد شدت روشنایی معابر جاده ها و بزرگراه ها

تامین روشنایی کافی برای حفظ ایمنی خودروها حین حرکت، یکی از اصول و قوانین جاده ها و بزرگراه ها است. رانندگان معمولاً با سرعت بالا از این جاده ها عبور می کنند، بنابراین باید دید کافی، به ویژه در شب، داشته باشند. برای کاهش خطرات ناشی از کاهش دید در شب، شدت نور 20 تا 30 لوکس برای چنین فضاهایی توصیه می شود.

استاندارد شدت روشنایی معابر مناطق مسکونی

استانداردهای روشنایی برای محیط های مختلف، از جمله مناطق مسکونی و خیابان ها، تفاوت دارد. هدف اصلی از روشنایی در مناطق مسکونی، ایجاد محیطی راحت و ایمن برای ساکنین است. برای دستیابی به این هدف، میزان نور کافی باید به گونه ای باشد که از ایجاد مزاحمت نوری برای ساکنین خانه ها جلوگیری شود. به طور معمول، سطح لوکس بین 5 تا 10 برای روشنایی در این فضاها مناسب می باشد.

استاندارد شدت روشنایی خطوط عابر پیاده

تامین روشنایی استاندارد و کافی در معابر، به ویژه در گذرگاه های عابر پیاده، از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. عابران پیاده هنگام عبور از خیابان، به ویژه در شب، به ایمنی خود و دیده شدن توسط رانندگان توجه می کنند. روشنایی مناسب گذرگاه ها، به رانندگان کمک می کند تا عابران را به خوبی ببینند و از بروز حوادث جلوگیری شود. به همین دلیل، شدت نور در گذرگاه های عابر پیاده بیشتر از مناطق مسکونی است و معمولاً بین ۱۵ تا ۲۰ لوکس توصیه می شود.

استاندارد شدت روشنایی هال و پذیرایی

میزان روشنایی استاندارد برای هال و پذیرایی، معمولاً بین ۵۰ تا ۲۰۰ لوکس در نظر گرفته می شود. با این وجود، این میزان می تواند با توجه به نوع فعالیت هایی که در این فضاها انجام می شود و همچنین سلیقه شخصی افراد، تغییر کند. برای مثال، فعالیت هایی مانند مطالعه یا نوشتن نیاز به نور بیشتری دارند (حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ لوکس)، در حالی که برای استراحت و تماشای تلویزیون، نور کمتری (حدود ۵۰ تا ۱۰۰ لوکس) کافی است.

اهمیت رعایت استاندارد شدت روشنایی

رعایت استاندارد شدت روشنایی در مکان های مختلف از اهمیت زیادی برخوردار است. روشنایی مناسب می تواند به بهبود خلق و خو، افزایش بهره وری، کاهش خستگی چشم و جلوگیری از حوادث کمک کند. همچنین، روشنایی نامناسب می تواند منجر به مشکلات بینایی، سردرد و کاهش تمرکز شود.

نکات مهم در طراحی روشنایی

در طراحی روشنایی برای مکان های مختلف، باید به نکات زیر توجه کرد:

1. استفاده از منابع نور مناسب: منابع نور مختلفی مانند لامپ های LED، لامپ های فلورسنت و لامپ های هالوژن در بازار وجود دارند. باید با توجه به نوع فعالیت و میزان روشنایی مورد نیاز، منبع نور مناسب را انتخاب کرد.
2. استفاده از تجهیزات روشنایی مناسب: تجهیزات روشنایی مانند چراغ ها، پروژکتورها و نورافکن ها نیز باید با توجه به نوع فعالیت و میزان روشنایی مورد نیاز انتخاب شوند.
3. طراحی روشنایی بهینه: طراحی روشنایی باید به گونه ای باشد که علاوه بر تأمین نور کافی، از ایجاد سایه های مزاحم و خیرگی نیز جلوگیری کند.

جدول استاندارد شدت روشنایی در خانه و محیط کار

در این مقاله، تلاش شده است تا به طور جامع، استاندارد شدت روشنایی در محیط های مختلف بررسی شود. همانطور که مشخص است، هر محیط با توجه به نوع کاربری خود، به میزان نور متفاوتی نیاز دارد و توجه به این موضوع از اهمیت بسزایی برخوردار است.عدم رعایت اصول استاندارد روشنایی در هر مکان، می تواند منجر به اختلال در عملکرد و کارایی آن محیط شود. برای مثال، در بزرگراه ها به دلیل سرعت بالای خودروها، لازم است میزان روشنایی بیشتری نسبت به سایر معابر تامین شود. این مسئله در محیط های کاری نیز تاثیر قابل توجهی بر فعالیت و بهره وری افراد خواهد داشت. به عبارت دیگر، روشنایی نامناسب می تواند در انجام وظایف، تمرکز و حتی سلامت افراد اختلال ایجاد کند. بنابراین، انتخاب و تنظیم روشنایی مناسب برای هر محیط، امری ضروری و حائز اهمیت است.

مجله ساختمان