تنها ۵ درصد ساخت‌وساز کشور با سازه فولادی انجام می‌شود

به گزارش مجله ساختمان به نقل از خبرنگار مهر، مهرداد گلچین‌وفا، عضو انجمن سازه‌های فولادی، در نشست خبری مورخ ۷ مهر، ضمن تأکید بر جایگاه استانداردهای تولید فولاد ایران در سطح جهانی، به تشریح وضعیت این صنعت و چالش‌های پیش روی آن پرداخت. وی با اشاره به تجهیزات پیشرفته و کیفیت بالای تولیدات شرکت‌های فولادی داخلی، برتری آن‌ها را حتی نسبت به برخی تولیدکنندگان مطرح مانند چین مورد تأکید قرار داد.

گلچین‌وفا با بیان اینکه بخش خصوصی بار اصلی ساخت‌وساز را بر دوش می‌کشد، اظهار داشت که در حال حاضر حدود ۵ درصد از پروژه‌های مسکن و ساختمان با استفاده از سازه‌های فولادی اجرا می‌شوند و کارخانجات تولید سازه‌های فولادی حداکثر با ۵۰ درصد ظرفیت خود فعالیت می‌کنند. وی پیش‌بینی کرد که این میزان در ماه آتی به ۳۰ درصد کاهش یابد. این کاهش ظرفیت تولید، زنگ هشداری برای فعالان این حوزه به شمار می‌رود و نیازمند بررسی دقیق‌تر عوامل مؤثر بر آن است.

این عضو انجمن سازه‌های فولادی، مصرف بالای آب در تولید بتن و طولانی بودن زمان ساخت را از جمله مشکلات رایج در صنعت ساختمان برشمرد و افزود: قطعی برق و کمبود گازوئیل نیز به مشکلات موجود دامن زده و منجر به استفاده از موتور برق و تأخیر در روند تولید شده است. وی تنها چالش موجود در بخش تولید فولاد را محدودیت در ضخامت ورق‌های فولادی دانست و تصریح کرد که در بسیاری از پروژه‌های صنعتی که بر اساس طرح‌های اروپایی یا چینی طراحی شده‌اند، ضخامت ورق‌های مورد نیاز به ۱۲.۲ میلی‌متر می‌رسد که در داخل کشور تولید نمی‌شود.

در ادامه، گلچین‌وفا با اشاره به استفاده گسترده از ورق‌های با ضخامت بالای ۶ میلی‌متر در کشورهای صنعتی مانند کره، محدودیت تولید این ضخامت‌ها در ایران را مانعی در اجرای برخی پروژه‌ها، به‌ویژه پروژه‌های مخازن صنعتی، دانست. این موضوع، لزوم سرمایه‌گذاری در توسعه خطوط تولید ورق‌های فولادی با ضخامت‌های مختلف را آشکار می‌سازد.

وی همچنین به موضوع پِرت ورق‌های فولادی اشاره کرد و توضیح داد که در چین، ابعاد ورق‌ها به گونه‌ای طراحی و تولید می‌شوند که کمترین میزان پِرت را داشته باشند. در حالی که در ایران، با وجود تلاش‌های فولاد مبارکه برای بهینه‌سازی ابعاد، همچنان محدودیت‌هایی در اندازه و تنوع ورق‌ها و پروفیل‌ها وجود دارد. این محدودیت‌ها می‌توانند میزان پِرت ورق را در پروژه‌های صنعتی به ۸ تا ۱۰ درصد و در برخی موارد حتی ۱۵ تا ۲۰ درصد افزایش دهند که این امر تأثیر قابل توجهی بر هزینه‌های نهایی طرح‌ها خواهد داشت.

با این وجود، گلچین‌وفا تأکید کرد که کیفیت تولیدات فولادی داخلی در سطحی است که می‌تواند با استانداردهای جهانی رقابت کند و پاسخگوی نیاز بسیاری از صنایع بزرگ باشد. او با اشاره به نقش حیاتی صنعت ساختمان در توسعه اقتصادی، انتخاب نوع سازه و مصالح را در سرعت ساخت و اقتصاد پروژه‌ها بسیار مهم دانست.

به گفته وی، فولاد به عنوان یک مصالح صنعتی با کنترل کیفی دقیق تولید می‌شود و در سراسر جهان برای اجرای پروژه‌های بزرگ صنعتی، شهری و برج‌های بلندمرتبه مورد استفاده قرار می‌گیرد. نخستین آسمان‌خراش‌ها در اواخر قرن نوزدهم با استفاده از فولاد ساخته شدند و این ماده توانسته معماری و شهرسازی مدرن را متحول کند.

گلچین‌وفا اهمیت فولاد را فراتر از یک موضوع فنی دانست و آن را یک ضرورت ملی برشمرد. او توضیح داد که فولاد با مقاومت بسیار بالا و شکل‌پذیری قابل توجه، حتی در شرایط بحرانی مانند زلزله، امکان تغییر شکل بدون شکست ناگهانی را فراهم می‌کند و ساختمان‌های فولادی را نسبت به سازه‌های بتنی مقاوم‌تر می‌سازد.

وی افزود: فولاد توان تحمل بارهای سنگین و تغییرات ناگهانی بار را دارد و این امکان را فراهم می‌کند که ساختمان‌ها بدون کاهش ایمنی، دهانه‌های بلندتر و فضاهای بزرگ‌تر داشته باشند. به همین دلیل، استفاده از فولاد در پروژه‌های صنعتی، سالن‌های بزرگ و برج‌های مرتفع از اهمیت بالایی برخوردار است.

این عضو انجمن سازه‌های فولادی، ترکیب استحکام بالا، شکل‌پذیری و ایمنی قابل اعتماد را از ویژگی‌های بارز سازه‌های فولادی دانست که آن‌ها را به انتخاب اول در ساختمان‌های بلندمرتبه و مناطق زلزله‌خیز تبدیل کرده است. علاوه بر این، سرعت اجرای این سازه‌ها نسبت به روش‌های سنتی بسیار بالاتر است که در شرایط فعلی کشور، یک مزیت بزرگ محسوب می‌شود.

وی با اشاره به تولید قطعات فلزی در کارخانه‌های مجهز و تحت کنترل کیفی دقیق، بیان کرد که این قطعات به سرعت در محل پروژه مونتاژ می‌شوند و نیاز به نیروی کار ماهر را کاهش می‌دهند. همچنین، قطعات فولادی بدون تأثیرپذیری از شرایط آب‌وهوایی در محل نصب می‌شوند، در حالی که بتن برای عمل‌آوری نیازمند شرایط خاصی است.

گلچین‌وفا کاهش زمان ساخت را منجر به صرفه‌جویی در هزینه‌های غیرمستقیم پروژه، از جمله هزینه‌های تجهیز کارگاه و نگهداری مصالح دانست. او همچنین انعطاف‌پذیری فولاد در طراحی و معماری را مورد تأکید قرار داد و گفت که با استفاده از فولاد می‌توان دهانه‌های بزرگ بدون ستون‌های میانی ایجاد کرد که فضای داخلی باز و یکپارچه را فراهم می‌آورد. این انعطاف‌پذیری همچنین اجازه می‌دهد در آینده تجهیزات، تغییرات یا توسعه ساختمان به‌راحتی و بدون نیاز به تخریب سازه اصلی انجام شود.

وی خاطرنشان کرد که فولاد علاوه بر استحکام و ایمنی، موجب کاهش هزینه‌های نگهداری در طول عمر پروژه می‌شود و امکان توسعه یا تغییر در آینده را با کمترین هزینه و زمان فراهم می‌کند. گلچین‌وفا در پایان سخنان خود، فولاد را به دلیل دوام بالا، صرفه‌جویی اقتصادی و سازگاری با محیط زیست، انتخابی بهینه و مطمئن برای پروژه‌های بلندمدت در کشور دانست.

محمدرضا علوی، دیگر عضو انجمن سازه‌های فولادی، با اشاره به جایگاه صنعت فولاد در اقتصاد جهانی، اظهار داشت که ایران با تولید حدود ۴۰ میلیون تن فولاد در سال، در میان ۱۰ کشور برتر تولیدکننده این محصول قرار دارد، اگرچه چین با تولید سالانه حدود یک میلیارد تن فولاد، رتبه نخست را به خود اختصاص داده است.

وی افزود: ارزش این صنعت در ایران با در نظر گرفتن قیمت تقریبی هر کیلو فولاد ۵۰ هزار تومان، رقمی در حدود ۲ هزار همت در سال برآورد می‌شود که نشان‌دهنده جایگاه اقتصادی راهبردی آن است.

علوی تصریح کرد که صنعت فولاد به دلیل گستره مصرف، جایگزینی مهم برای نفت محسوب می‌شود و در بسیاری از کشورهای جهان به عنوان صنعتی حیاتی و دومین صنعت راهبردی پس از نفت شناخته می‌شود.

وی در پایان با اشاره به چالش‌های تولید فولاد، خاطرنشان کرد که تولید فولاد سنتی دو مشکل اساسی دارد: مصرف بالای آب و انتشار گاز دی‌اکسیدکربن. وی به عنوان مثال، به مشکل کمبود آب در فولاد مبارکه اشاره کرد و ضرورت تغییر روش‌های تولید را مورد تأکید قرار داد. مجله ساختمان در گزارش‌های آتی به بررسی دقیق‌تر چالش‌های زیست‌محیطی صنعت فولاد و راهکارهای کاهش اثرات منفی آن خواهد پرداخت.

منبع: مهر