سیستم تهویه مطبوع در خانه شما: سفری در دنیای خنکای مطبوع!

فرض کنید در یک روز گرم تابستانی در خانه خود نشسته‌اید و از خنکای دلنشین سیستم تهویه مطبوع لذت می‌برید. اما تا به حال به این فکر کرده‌اید که این سیستم جادویی از چه بخش‌هایی تشکیل شده و چگونه کار می‌کند؟

در این مطلب شما را به سفری در دنیای خنکای مطبوع در خانه‌تان می‌بریم و به زبانی ساده، بخش‌های اصلی سیستم تهویه مطبوع مسکونی را معرفی می‌کنیم.

بخشهای تشکیل دهنده یک سیستم تهویه مطبوع ساختمانی

1. منبع تولید:

• چیلر: قلب تپنده سیستم، چیلر نام دارد. این دستگاه با استفاده از فرایندهای مختلف، گرمای محیط را جذب و به سیال خنک‌کننده (معمولاً آب) منتقل می‌کند.
• پمپ حرارتی: در برخی سیستم‌ها، به جای چیلر از پمپ حرارتی استفاده می‌شود که می‌تواند در زمستان برای گرمایش منزل نیز به کار رود.

1. سیستم توزیع:

• کانال‌کشی: در این روش، هوای خنک یا گرم شده توسط چیلر یا پمپ حرارتی، از طریق کانال‌هایی به فضاهای مختلف خانه هدایت می‌شود.
• فن کویل: فن کویل‌ها نوع دیگری از سیستم توزیع هستند که در آنها از یک فن و یک مبدل حرارتی (معمولاً رادیاتور) برای تبادل گرما بین هوا و سیال خنک‌کننده استفاده می‌شود.

1. کنترل کننده:

• ترموستات: مغز متفکر سیستم، ترموستات نام دارد. این دستگاه دمای دلخواه شما را تنظیم می‌کند و به سیستم فرمان می‌دهد تا دما را به آن سطح برساند.
• سنسور: سنسورها دما و رطوبت محیط را اندازه‌گیری می‌کنند و اطلاعات لازم را به ترموستات ارسال می‌کنند.

1. سیستم کمکی:

• برج خنک کننده: در سیستم‌های چیلر آبی، از برج خنک کننده برای خنک کردن سیال خنک‌کننده استفاده می‌شود.
• پمپ آب: پمپ آب، سیال خنک‌کننده را در سیستم‌های چیلر و فن کویل به گردش در می‌آورد.

1. سیستم‌های جانبی:

• فیلتر هوا: فیلترها، گرد و غبار و آلاینده‌های هوا را جذب می‌کنند و هوایی تمیزتر را به شما هدیه می‌دهند.
• سیستم رطوبت‌زن: در آب و هوای خشک، سیستم رطوبت‌زن، رطوبت مورد نیاز محیط را تامین می‌کند.

استانداردهای سیستم تهویه در ساختمان‌های مسکونی: الزامات و ملاحظات کلیدی

سیستم تهویه مطبوع یک عنصر حیاتی در ساختمان‌های مسکونی است که وظیفه‌ی تامین هوای تازه، سالم و комфортного برای ساکنین را بر عهده دارد. به منظور اطمینان از عملکرد صحیح و کارآمد این سیستم‌ها، ضروری است که در طراحی، نصب و نگهداری آنها، استانداردها و الزامات خاصی رعایت شوند.

در این سند، به تشریح الزامات کلیدی سیستم‌های تهویه مطبوع در ساختمان‌های مسکونی، با تمرکز بر جنبه‌های فنی و مهندسی، پرداخته می‌شود.

1. نرخ تهویه:

• تعریف: نرخ تهویه به مقدار هوای تازه ای اطلاق می‌شود که به طور مداوم به هر فضای اشغالی در ساختمان تامین می‌شود.
• استانداردها: نرخ تهویه توسط استانداردها و مقررات محلی تعیین می‌شود.
• مقادیر معمول: به طور کلی، نرخ تهویه برای فضاهای مسکونی بین ۳۰ تا ۶۰ فوت مکعب در دقیقه (CFM) در هر نفر است.
• عوامل موثر: نرخ تهویه مورد نیاز ممکن است بسته به تعداد ساکنین، فعالیت‌ها، کیفیت هوای داخل و سایر عوامل متفاوت باشد.

1. کیفیت هوا:

• آلاینده‌ها: سیستم تهویه باید آلاینده‌های مضر مانند گرد و غبار، دود، گازهای شیمیایی و بوها را از هوای داخل ساختمان حذف کند.
• فیلتراسیون: استفاده از فیلترهای هوا با راندمان بالا برای حذف ذرات معلق در هوا و آلاینده‌ها ضروری است.
• کنترل رطوبت: سیستم تهویه باید رطوبت هوا را در سطح مطلوب (بین ۳۰ تا ۵۰ درصد) حفظ کند.
• کنترل دما: سیستم تهویه مطبوع باید دمای هوا را در محدوده комфортного برای ساکنین (معمولاً بین ۲۰ تا ۲۵ درجه سانتیگراد) حفظ کند.

1. صدا:

• سطوح قابل قبول: سیستم تهویه نباید بیش از حد صدا ایجاد کند.
• مقررات: مقررات مربوط به حداکثر سطح صدای مجاز برای سیستم‌های تهویه مطبوع مسکونی توسط مقامات محلی تعیین می‌شود.

1. راندمان انرژی:

• انتخاب تجهیزات: باید از تجهیزات تهویه مطبوع با راندمان انرژی بالا استفاده شود تا مصرف انرژی به حداقل برسد.
• طراحی سیستم: سیستم تهویه باید به طور موثر طراحی شود تا از اتلاف گرما و سرما جلوگیری شود.

1. نگهداری:

• بازرسی و نگهداری: سیستم تهویه باید به طور منظم بازرسی و نگهداری شود تا عملکرد صحیح و کارآمد آن تضمین شود.
• تعویض فیلترها: فیلترهای هوا باید به طور مرتب تعویض شوند تا از گرفتگی و کاهش جریان هوا جلوگیری شود.

1. استانداردها و مقررات:

• رعایت الزامات: سیستم تهویه باید مطابق با تمام استانداردها و مقررات مربوطه طراحی و نصب شود.

نکات تکمیلی:

• انواع سیستم‌های تهویه: سیستم‌های تهویه مطبوع مسکونی می‌توانند از انواع مختلفی مانند سیستم‌های مرکزی، سیستم‌های اسپلیت و سیستم‌های پنجره‌ای باشند.
• انتخاب سیستم مناسب: نوع سیستم تهویه مناسب برای یک ساختمان مسکونی به عوامل مختلفی از جمله اندازه ساختمان، تعداد ساکنین، بودجه و نیازهای خاص بستگی دارد.
• مشورت با متخصص: توصیه می‌شود برای انتخاب و نصب سیستم تهویه مطبوع مسکونی با یک متخصص مشورت کنید.

رعایت این الزامات و ملاحظات در طراحی، نصب و نگهداری سیستم‌های تهویه مطبوع در ساختمان‌های مسکونی، نقشی اساسی در تامین هوای سالم برای ساکنین، کاهش مصرف انرژی و افزایش عمر مفید این سیستم‌ها ایفا می‌کند.

انواع دریچه های تنظیم هوا در ساختمان

دریچه های تنظیم هوا، قطعات کلیدی در سیستم های تهویه مطبوع هستند که وظایف مختلفی از جمله هدایت، توزیع، کنترل جریان و تنظیم حجم و دمای هوای مطبوع را بر عهده دارند. انتخاب نوع مناسب دریچه هوا، نقشی اساسی در عملکرد سیستم تهویه و کسب آسایش ساکنین ایفا می کند.

در این بخش، به معرفی انواع رایج دریچه های تنظیم هوا در ساختمان ها می پردازیم:

1. براساس محل نصب:

• دریچه های سقفی: این نوع دریچه ها در سقف کاذب نصب می شوند و برای توزیع هوا در فضاهای مختلف مانند اتاق ها، راهروها و سالن ها مناسب هستند.
• دریچه های دیواری: این نوع دریچه ها روی دیوار نصب می شوند و برای توزیع هوا در فضاهایی که نصب دریچه سقفی محدودیت دارد، مانند بالای پنجره ها و کنج دیوارها مناسب هستند.
• دریچه های زمینی: این نوع دریچه ها روی زمین نصب می شوند و برای توزیع هوا در فضاهایی که ارتفاع سقف کوتاه است و نصب دریچه سقفی امکان پذیر نیست، مناسب هستند.

1. براساس نوع جریان هوا:

• دریچه های خطی: این نوع دریچه ها هوا را به صورت خطی و متمرکز در یک جهت خاص پرتاب می کنند و برای فضاهایی که نیاز به هدایت هوا به نقاط مشخص دارند، مانند روی تخت خواب یا مبلمان مناسب هستند. دریچه خطی از مدلهای بسیار محبوب دریچه های تهویه هوا محسوب میشود
• دریچه های مشبک: این دریچه ها هوا را به صورت یکنواخت در تمام جهت ها پرتاب می کنند و برای فضاهایی که نیاز به توزیع یکنواخت هوا دارند، مانند اتاق های پذیرایی و سالن ها مناسب هستند.
• دریچه های سقفی چهار طرفه: این نوع دریچه ها هوا را به صورت یکنواخت در چهار جهت پرتاب می کنند و برای فضاهایی که نیاز به توزیع هوا در تمام جهت ها دارند، مانند سقف مرکزی سالن ها مناسب هستند.

1. براساس کاربرد:

• دریچه های تنظیم هوا: این نوع دریچه ها برای کنترل جریان هوا و تنظیم حجم و دمای هوا در محیط مورد استفاده قرار می گیرند.
• دریچه های هواکش: این نوع دریچه ها برای خروج هوای کثیف و آلوده از محیط مورد استفاده قرار می گیرند.
• دریچه های دمپر دار: این نوع دریچه ها دارای دمپر هستند که می توان با استفاده از آن جریان هوا را کنترل کرد و در صورت نیاز کاملا مسدود کرد.

اجزای اصلی کانال‌های توزیع هوا

کانال‌های توزیع هوا نقشی اساسی در عملکرد صحیح و کارآمد سیستم‌های تهویه مطبوع ایفا می‌کنند. طراحی و اجرای صحیح این کانال‌ها می‌تواند منجر به توزیع یکنواخت هوای مطبوع در تمام فضای ساختمان، کاهش مصرف انرژی و افزایش سطح آسایش ساکنین شود.

1. مجرای اصلی (Main Duct):

• مجرای اصلی، شریان اصلی سیستم تهویه مطبوع است که هوای مطبوع را از یونیت هواساز به سایر بخش‌های کانال‌ها منتقل می‌کند.
• جنس این مجرا معمولاً از ورق گالوانیزه یا آلومینیوم است.
• ضخامت ورق بسته به ابعاد کانال، فشار هوا و نوع سیستم تعیین می‌شود.

1. انشعابات (Branch Ducts):

• انشعابات از مجرای اصلی منشعب می‌شوند و هوا را به بخش‌های مختلف ساختمان توزیع می‌کنند.
• ابعاد و تعداد انشعابات بسته به متراژ فضاها، نیاز به تهویه و ظرفیت سیستم تعیین می‌شود.

1. دمپرها (Dampers):

• دمپرها دریچه‌های متحرکی هستند که جریان هوا را در داخل کانال‌ها کنترل می‌کنند.
• از دمپرها برای تنظیم مقدار هوای ورودی به هر فضا، مسیر دهی هوا و جلوگیری از هدر رفتن گرما یا سرما استفاده می‌شود.
• انواع مختلفی از دمپرها مانند دمپرهای پروانه‌ای، دمپرهای لولایی و دمپرهای چک وجود دارد.

1. دریچه‌های هوا (Air Outlets):

• دریچه‌های هوا نقاط نهایی سیستم کانال کشی هستند که هوای مطبوع را به داخل فضاها منتشر می‌کنند.
• انواع مختلفی از دریچه‌های هوا مانند دریچه‌های سقفی، دریچه‌های دیواری، دریچه‌های کفی و دریچه‌های خطی وجود دارد.
• نوع و محل نصب دریچه‌های هوا بسته به نوع سیستم، متراژ فضا و نیاز به تهویه تعیین می‌شود.

1. تجهیزات جانبی:

• علاوه بر اجزای اصلی فوق، ممکن است از تجهیزات جانبی دیگری مانند زانوها، تغییر جهت‌ها، رابط‌ها و فیلترها نیز در کانال‌های توزیع هوا استفاده شود.

الزامات کانال‌های توزیع هوا در سیستم‌های تهویه مطبوع مسکونی

کانال‌های توزیع هوا، شریان‌های حیاتی سیستم‌های تهویه مطبوع در ساختمان‌های مسکونی هستند که وظیفه‌ی انتقال و توزیع هوای مطبوع به تمامی فضاها را بر عهده دارند. عملکرد صحیح و کارآمد این کانال‌ها نقشی اساسی در تامین آسایش و سلامتی ساکنین ایفا می‌کند.

در این راستا، طراحی و اجرای کانال‌های توزیع هوا باید بر پایه اصول مهندسی و با رعایت الزامات و استانداردهای مشخص صورت گیرد. در ادامه به تشریح این الزامات کلیدی پرداخته می‌شود:

1. الزامات فنی:

• ابعاد و جنس کانال‌ها: ابعاد کانال‌ها باید با توجه به ظرفیت سیستم تهویه مطبوع، متراژ فضاها و نیاز به تهویه در هر بخش، به درستی محاسبه و تعیین شوند. جنس کانال‌ها نیز معمولاً از ورق گالوانیزه یا آلومینیوم بوده و ضخامت آنها بر اساس ابعاد کانال، فشار هوا و نوع سیستم تهویه انتخاب می‌شود.
• مسیر کانال‌ها: مسیر کانال‌ها باید تا حد امکان کوتاه و مستقیم باشد تا از افت فشار و اتلاف انرژی کاسته شود. در صورت نیاز به تغییر مسیر یا انشعاب‌گیری، باید از زانوها و مبدل‌های مناسب استفاده شود تا از ایجاد مقاومت در برابر جریان هوا جلوگیری گردد.
• عایق‌کاری: در مواردی که عایق‌کاری کانال‌ها ضروری باشد، باید از عایق‌های مناسب با ضخامت و کیفیت مطلوب استفاده شود تا از هدر رفتن گرما یا سرما و اتلاف انرژی جلوگیری شود.
• درزگیری و آب‌بندی: تمامی درزها و اتصالات کانال‌ها باید به طور کامل درزگیری و آب‌بندی شوند تا از نشت هوا و ورود آلاینده‌ها به داخل سیستم جلوگیری شود.

1. الزامات عملکردی:

• توزیع یکنواخت هوا: کانال‌ها باید به گونه‌ای طراحی و اجرا شوند که هوای مطبوع را به طور یکنواخت در تمامی فضاهای ساختمان توزیع کنند. این امر با جانمایی مناسب دریچه‌های هوا و تنظیم صحیح دمپرها به دست می‌آید.
• کنترل جریان هوا: از دمپرها باید برای کنترل جریان هوا در داخل کانال‌ها و هدایت آن به فضاهای مختلف استفاده شود. این امر به تنظیم دمای مطلوب در هر فضا و جلوگیری از هدر رفتن انرژی کمک می‌کند.
• کاهش صدا: کانال‌ها باید به گونه‌ای طراحی و اجرا شوند که از ایجاد صدا و ارتعاشات مزاحم جلوگیری شود. استفاده از عایق‌های صوتی مناسب و همچنین نصب دمپرهای صداگیر می‌تواند در کاهش صدای سیستم موثر باشد.

1. الزامات ایمنی:

• مقاومت در برابر آتش: کانال‌ها باید از متریال‌های غیرقابل اشتعال یا دارای مقاومت بالا در برابر آتش ساخته شوند تا در صورت بروز آتش‌سوزی، از انتشار حریق و دود به سایر بخش‌های ساختمان جلوگیری شود.
• دسترسی برای بازرسی و نگهداری: باید تمهیدات لازم برای دسترسی آسان به تمامی نقاط کانال‌ها جهت انجام بازرسی و عملیات نگهداری دوره‌ای فراهم شود.

1. الزامات مربوط به تهویه مطبوع:

• ظرفیت کانال‌ها: ظرفیت کانال‌ها باید متناسب با ظرفیت سیستم تهویه مطبوع و نیاز به تهویه در هر فضا باشد.
• سرعت هوا: سرعت هوا در داخل کانال‌ها باید در محدوده مجاز و استاندارد باشد تا از ایجاد سر و صدای آزاردهنده و اتلاف انرژی جلوگیری شود.
• کیفیت هوا: کانال‌ها باید به گونه‌ای طراحی و اجرا شوند که از آلوده شدن هوا در داخل سیستم جلوگیری شود. استفاده از فیلترهای هوا در ورودی سیستم و همچنین در نقاط انشعاب‌گیری می‌تواند به حفظ کیفیت هوای مطبوع کمک کند.